Ειδική Διαπαιδαγώγηση
Περίπου 1 στα 5 παιδιά την σημερινή εποχή, μπορεί να εμφανίσουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε κάποια χρονική στιγμή της ζωής τους. Μερικά από αυτά θα έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε όλη τη σχολική φοίτησή τους και μερικά σε συγκεκριμένους τομείς του σχολικού προγράμματος.
Ορισμένες δυσκολίες μάθησης είναι σαφείς από μικρή ηλικία ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οι δυσκολίες αυτές δεν γίνονται αντιληπτές έως ότου το παιδί αρχίσει την σχολική του ζωή.
Η ειδική διαπαιδαγώγηση έχει σκοπό την πρόληψη, αξιολόγηση και αντιμετώπιση αυτών των μαθησιακών δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα παιδί, με στόχο να το προετοιμάσει για την ένταξή του στο σχολικό περιβάλλον και να το υποστηρίξει καθ' όλη την διάρκεια της σχολικής του εκπαίδευσής ανάλογα με τις ανάγκες του.
Η ειδική αγωγή αφορά παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε ένα από τους παρακάτω τομείς:
Γνωστική λειτουργία και μαθησιακές ανάγκες
Αφορά παιδιά που έχουν δυσκολία με την εκμάθηση, τη σκέψη και την κατανόηση, καθώς και παιδιά που έχουν αναπτυξιακή καθυστέρηση. Έχουν χαρακτηριστικά μαθησιακών δυσκολιών σε μέτριο ή σοβαρό βαθμό ή ειδικών μαθησιακών δυσκολιών (δυσλεξία, δυσαριθμησία, δυσγραφία).
Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να προκαλέσουν επιπλέον δυσκολίες σε ένα παιδί, όπως δυσκολία στην έκφρασή του ή στο να κατανοεί τι λένε οι άλλοι, δυσκολία στο να οργανώσει το ίδιο τον εαυτό του, δυσκολία στην ανάγνωση, την γραφή, στα μαθηματικά, καθώς και στην κατανόηση πληροφοριών. Ακόμη, το παιδί ίσως δυσκολευτεί να κάνει φίλους ή να συσχετιστεί με ενήλικες, ή να συμπεριφέρεται σωστά στο σχολείο.
Κοινωνικές, συναισθηματικές και συμπεριφορικές ανάγκες
Οι μαθητές με κοινωνικές ή συναισθηματικές ανάγκες παρουσιάζουν ανώριμες κοινωνικές δεξιότητες, έχουν την τάση να αποσύρονται από την ομάδα, ή να παρουσιάζουν προκλητικές συμπεριφορές. Οι συμπεριφορές αυτές αποτελούν εμπόδιο τόσο στην μάθηση όσο και στην ένταξή τους στο σχολικό περιβάλλον, αλλά και αργότερα στο κοινωνικό σύνολο.
Επικοινωνία και αλληλεπίδραση
Περιλαμβάνει παιδιά με διαταραχές λόγου και ομιλίας και διαταραχές αυτιστικού φάσματος
Αισθητηριακές ή φυσικές ανάγκες
Περιλαμβάνει παιδιά με μια σειρά από σημαντικές δυσκολίες στην όραση ή στην ακοή και παιδιά με σωματικές αναπηρίες, οι οποίες εμποδίζουν την μάθησή τους στο σχολείο και την ικανότητά τους να λάβουν μέρος στο πρόγραμμα σπουδών.
Ωστόσο ένα παιδί μπορεί να παρουσιάσει ανάγκες σε περισσότερους από ένα ή δύο τομείς.
Ένα πρόγραμμα ειδικής αγωγής πρέπει να προσαρμοστεί για να αντιμετωπίσει τις ανάγκες κάθε μαθητή. Η πρώιμη αναγνώριση των ειδικών αναγκών ενός παιδιού αποτελεί σημαντικό μέρος της δουλειάς του ειδικού παιδαγωγού. Παράλληλα η πρώιμη παρέμβαση είναι απαραίτητη στην εκπαίδευση των παιδιών με δυσκολίες. Οι ειδικοί παιδαγωγοί παρέχουν μια συνέχεια των υπηρεσιών τους και χρησιμοποιούν διάφορες τεχνικές για να διευκολύνουν την μάθηση.